Chapter 2 esh: ka: ? esha ka ? etat kim ? Solutions

एष: क: ? एषा का ? एतत् किम् ?

Textbook Solutions

वयम् अभ्यासं कुर्मः

प्रश्न 1. उदाहरणं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि पूरयन्तु । (उदाहरण देखकर रिक्त स्थानों को पूरा करें।)
यथा- बालकः – बालकौ – बालकाः
(क) चषक: _______  _______
(ख) _______  _______ देवा:
(ग) सैनिक: _______  _______
(घ) _______ रजकौ _______
(ङ) तन्त्रज्ञ: _______  _______
उत्तरम्:

प्रश्न 2. उदाहरणानुसारं पट्टिकातः पदानि चित्वा रिक्त स्थानेषु संयोजयन्तु। (उदाहरण के अनुसार पट्टिका से पदों को चुनकर रिक्त स्थानों में जोड़ें)

यथा – सः शुकः। _______  _______
(क) सः _______  _______ _______
(ख) सा _______  _______ _______
(ग) तत् _______  _______ _______
उत्तरम्:

प्रश्न 3. चित्राणि दृष्ट्वा संस्कृतपदानि लिखन्तु । (चित्र देखकर संस्कृत पदों को लिखें।)
(क)  _______?
उत्तरम्: पुस्तकम्

(ख)  _______?
उत्तरम्: बालकौ

(ग)  _______?
उत्तरम्: सैनिक:

(घ)  _______?
उत्तरम्: वातायनम्

(ङ)  _______?
उत्तरम्: गायिका

(च)  _______?
उत्तरम्: त्रिशूल:

प्रश्न 4. उदाहरणानुसारं पट्टिकात पदानि चित्वा रिक्तस्थानेषु लिखन्तु |
एकवचनम् – बहुवचनम्
यथा- पुष्पम् बालकाः
(क) _______ _______
(ख) _______ _______
(ग) _______ _______
(घ) _______ _______
उत्तरम्:
एकवचनम् – बहुवचनम्
(क) फलम् – वृक्षा:
(ख) रजक: – शिक्षिका :
(ग) गायिका – अजा:
(घ) सः – मापिकाः
(ङ) लेखनी – फलानि

प्रश्न 5. पट्टिकायां कानिचन पदानि सन्ति, तानि पदानि उचिते घटे परयन्तु। (पट्टिका में कुछ पद हैं, उन पदों को उचित घड़े में पूरा करें।)
उत्तरम्:

प्रश्न 5. उदाहरणानुसारं पट्टिकातः उपयुक्तपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयन्तु। (उदाहरणानुसार पट्टिका (पट्टी) से उपयुक्त पद चुनकर रिक्त स्थानों को पूरा करें)
उत्तरम्-

प्रश्न 6. निम्नलिखितानि वाक्यानि अधिकृत्य उदाहरणानुसारं प्रश्ननिर्माणं कुर्वन्तु ।
यथा सः गजः । – सः कः ?
(क) सः बालकः । – ________
(ख) सा लता। – ________
(ग) सा नदी । – ________
(घ) तत् फलम्। – ________
(ङ) सः वृक्षः। – ________
उत्तरम्:
(क) सः बालकः । – सः कः ?
(ख) सा लता। – सा का?
(ग) सा नदी । – सा का?
(घ) तत् फलम्। – तत् किम्?
(ङ) सः वृक्षः। – सः कः ?

प्रश्न 7. परस्परं सम्बद्धानि पदानि संयोजयन्तु, रिक्तस्थानेषु पूरयन्तु च ।

उत्तरम्:

प्रश्न 8. कोष्ठकेभ्यः उचितानि पदानि चित्वा वाक्यानि रचयन्त।
यथा – कः / का लिखति ? लेखकः लिखति । छात्रः लिखति । सा लिखति ।
(क) कः / का धावति ? (बालकाः, बालिका, शुनकः) ______। ______। ______।
(ख) कः / का पठति ? ( सुरेश, जानकी, नलिनी) ______। ______। ______।
(ग) किं पतति ? (फलम् जलम्, कुसुमम्) ______। ______। ______।
(घ) का / कः गच्छति ? (शिक्षिका, बालिका, तन्त्रज्ञः) ______। ______। ______।
(ङ) का / क: / किम् अस्ति ? (माता, पिता, वाहनम्) ______। ______। ______।
उत्तरम्:
(क) कः / का धावति ? (बालकाः, बालिका, शुनकः) शुनकः धावति । बालिका धावति । सा धावति ।
(ख) कः / का पठति ? ( सुरेश, जानकी, नलिनी) सुरेशः पठति । जानकी पठति । नलिनी पठति ।
(ग) किं पतति ? (फलम् जलम्, कुसुमम्) फलम् पतति । जलम् पतति । कुसुमम् पतति ।
(घ) का / कः गच्छति ? (शिक्षिका, बालिका, तन्त्रज्ञः) शिक्षिका गच्छति । बालिका गच्छति । तन्त्रज्ञः गच्छति ।
(ङ) का / क: / किम् अस्ति ? (माता, पिता, वाहनम् ) माता अस्ति । पिता अस्ति । वाहनम् अस्ति ।